MENOPAUZA I NJENI SIMPTOMI
Menopauza u užem smislu označava zadnju menstruaciju u životu žene. Predstavlja deo prirodnog procesa starenja. Posledica je pada funkcije jajnika, a time i proizvodnje glavnih polnih hormona žene – estrogena i progesterona. Menopauza je vreme u kome nastaje poslednje menstrualno krvarenje uzrokovano cikličnim delovanjem hormona jajnika na sluzokožu materice (endometrijum).
Dijagnoza menopauze može se postaviti tek nakon 12 meseci amenoreje, odnosno izostanka menstruacije. Prevremena menopauza nastupa pre 40. godine života. Ako menopauza nastupi nakon 55. godine, ona se naziva kasna menopauza. Rana menopauza predstavlja menopauzu koja nastupa između 40. i 45. godine života.
Prelazno ili tranzicijsko razdoblje prema menopauzi nastupa već desetak godina pre poslednje menstruacije, kada počinje i opadati reproduktivna sposobnost žene. Ona tada teže zatrudni, a učestalost spontanih pobačaja raste. Do značajnih hormonalnih promena dolazi otprilike 8 godina pre menopauze, a 4-6 godina pre menstruacijski ciklusi postaju nepravilni s brojnim kliničkim znakovima. Ovo poslednje razdoblje se zbog toga često naziva i premenopauza.
Postmenopauza je razdoblje koje nastupa nakon poslednje menstruacije u životu žene, odnosno menopauze.
Klimakterijum označava razdoblje koje počinje postepenim gašenjem reprodukcijske funkcije, a uključuje perimenopauzu i prvih deset godina postmenopauze. Prvi simptom je umor i iscrpljenost, koji pronalazimo u gotovo 90% žena.
Osim umora i već spomenutih poremećaja, vazomotorne tegobe (tzv. "valunzi") su praktički postale sinonim za ranu menopauzu.
Gotovo 70% žena 3-5 godina pre menopauze ima poremećaje u ciklusu koje se definišu kao izrazito česti ili retki ciklusi, jako obilna krvarenja, kao i učestali izostanci ovulacije.
Simptomi tokom menopauze
Oko 75% žena prolazi kroz period menopauze sa minimalnim tegobama ili su one takvog intenziteta da ne ometaju radnu sposobnost niti utiču na kvalitet života.
Međutim 25 % žena ima veoma izražene subjektivne tegobe koje utiču na radni kapacitet, smanjuju vitalnost, menjaju kvalitet života.
Zlatni standard za terapiju kod te populacije žena je hormonska terapija.
Akutni simptomi menopauze mogu biti depresija, razdražljivost, nervoza, iscrpljenost, valunzi, znojenje (iznenadni napadi noćnog znojenja mogu biti prvi znaci perimenopauze i mogu trajati godinama pre pojave menopauze), srčani simptomi, poremećaji sna, bolovi u svim zglobovima i mišićima. Takođe su prisutni urinarni simptomi (često mokrenje, nemogućnost zadržavanja mokraće pri kijanju, kašljanju, smejanju), poremećaji seksualnosti (gubitak želje za seksualnim odnosom, bolan i neprijatan odnos), suvoća vagine, problemi pri seksualnom odnosu...
Prehrana tokom menopauze
U menopauzi je izuzetno važna pravilna i uravnotežena prehrana.
Stil života je značajan za sve žene u period prestanka menstrualnih ciklusa. Savetuje se promena režima ishrane: manje crvenog mesa, više belog mesa i ribe, redukcija ugljenih hidrata (koncentrovanih slatkiša), uvođenje u ishranu žitarica (ječam, heljda, žito, ovas) i redukcija masnoća (preporučuje se suncokretovo, maslinovo ulje), povrće blanširano ili sveže.
Osim promene načina ishrane savetuje se fizička aktivnost, redukovanje unosa alkohola i kafe, konzumiranja cigareta.
U praksi se koriste lekovi koji mogu imati povoljne efekte na akutne simptome. Ti lekovi imitiraju efekte hormona, primenjuju se samo kod onih pacijentkinja koje imaju apsolutnu kontraindikaciju za hormone (karcinom dojke, karcinom endometrijuma, infarkt srca ili mozga).
« Nazad